- pokazać, że druga strona to też ludzie i nie obce są im ludzkie uczucia. Ale jednocześnie różnice kulturowe i mentalne są nie do przeskoczenia. Być może (a nawet na pewno) powinienem się powstrzymać od kategorycznych i imperatywnych ocen, ale trudno mi ocenić pozytywnie wartości i zasady którymi się Japończycy kierowali, a w szczególności ich dziwnie pojmowanym honorem. Systemy które zniewalają człowieka i odbierają mu wolność myślenia, choćby nie wiem na jakich tradycjach wyrosły, są dla mnie nie do zaakceptowania. Zaślepione i manipulowane marionetki nie wzbudzają litości, przynajmniej mojej. Jestem raczej wściekły, że dają się wodzić za nos w imię kogoś, kto ma w głębokim poważaniu ich życie.
Siła oddziaływania Japonii na zachodnie umysły tkwi w jej orientalności, inności. Europejczycy widzą ładne obrazki - piękne obiekty architektoniczne, krajobrazy, samurajowie, gejsze, oryginalna kuchnia. Ale gdy bliżej się temu przyjrzeć to nie jest tak różowo. I chyba nie do końca jest tak, że ja jako europejczyk kształtowany przez inną kulturę nie mam prawa do oceny. Bo oceny dokonało też młode pokolenie Japończyków - i ocena niezwykle zbieżna jest z oceną ich równieśników z zachodu... wszyscy jesteśmy przecież ludźmi...